تکواندو

تکواندو یکی از منظم‌ترین و علمی‌ترین هنرهای رزمی سنتی کره‌ای است، که چیزی بیش از صرف مهارت‌های مبارزه فیزیکی به افراد یاد می‌دهد. این نظم و انضباطی است که از طریق آموزش بدن و ذهن، راه‌های تقویت روح و بالا بردن سطح زندگی را به افراد نشان می‌دهد. امروزه، تکواندو تبدیل به یک ورزش جهانی شده و توانست است شهرتی بین‌المللی به دست آورد. تکواندو یکی از بازی‌های رسمی المپیک است

بیایید نگاهی دقیق‌تر به کلمه تکواندو (Taekwondo) داشته باشیم: این کلمه از سه بخش "ت" (Tae) به معنی " پا "، "کوان" (kwan) به معنای " مشت " و یا "مبارزه"  و "دو" (Do) به معنای " راه " و یا " نظم و انضباط" تشکیل شده است.

 

پس به طور کلی، کلمه تکواندو به معنی روش استفاده درست از دست و پا می‌باشد. تکواندو دارای تاریخچه‌ای به قدمت پنج هزار سال در کره می‌باشد، و در طول این مدت با اسم‌های زیادی همانند "سوباک" ، "تک کیون" و "سوبائه" خوانده شده است.

 

تکواندو در طول دوره پیشرفته و تکامل خود ، تکنیک‌های و فنون بسیاری را از هنرهای رزمی موجود در کره، چین، و ژاپن به خود جذب کرد و به همین دلیل، در حال حاضر شباهت زیادی به روش‌های مبارزه موجود در کشورهای شرقی دارد.

 

با این حال، تکواندو هنوز هم توانسته است تفاوت زیاد خود را با بقیه هنرهای رزمی شرقی را حفظ کند. از جمله تفاوت‌های بزرگ تکواندو با بقیه هنرهای رزمی کشورهای شرق آسیا، حرکات و جست و خیزهای سریع و دینامیک است که می‌توان این پرش‌ها را در حرکات سریع پای در زمان مبارزه مشاهده کرد

تکواندو یکی از محبوب‌ترین ورزش‌های رزمی می‌باشد. از سال 1960 به بعد ، محبوبیت تکواندو به میزان زیادی افزایش پیدا کرد و توانست در عرض چند دهه، محبوبیت بیشتری به نسبت کاراته، جودو، و روش‌های دفاع شخصی دیگر به دست آورد. از جمله دلایل محبوبیت این ورزش رزمی، زیبایی حرکات آن است که شامل حرکات بسیار زیبا و هنرمندانه پا می‌باشد.

تا قرن ششم پس از میلاد ، چیزی که ما در حال حاضر به عنوان شبه‌جزیره کره می‌شناسیم، بین سه امپراتوری با نام‌های گوگوریو، باکجه، و سیلا قسمت شده بود.

 

سیلا کوچک‌ترین و آخرین پادشاهی بود و در لبه جنوب شرقی شبه‌جزیره کره قرار داشت . یافته‌های باستان‌شناسی از این دوره‌ها همانند نقاشی‌های مقبره‌های سلطنتی در حین دوره گوگوریو ، مجسمه‌های سنگی موجود در پاگوداهای باقی‌مانده از دورة سیلا، و اسنادی که در دوره باکجه نوشته شده است ، تکنیک‌ها و حالت‌های مبارزه‌ای را نشان می‌دهد که به احتمال زیاد اولین گونه‌های تکواندو بودند.

 

این سه امپراتوری همواره با یکدیگر در حال جنگ بود و سعی می‌کردند که بخش بیشتری از شبه‌جزیره کره را به خود اختصاص دهند. سیلا که کوچک‌ترین و ضعیف‌ترین نیروی نظامی را داشت، به سختی می‌توانست از خود در برابر امپراتوری‌های دیگر دفاع کند، پس اقداماتی را انجام داد که تبدیل به نقطه‌ای کلیدی در تاریخ کره شد.

 

بیست و چهارمین پادشاه سیلا با نام جین هئونگ، گروهی از مبارزان تشکیل داد که به نام هارَنگ (Hwarang) شناخته می‌شدند. مبارزان هارنگ به وسیله سلاح‌هایی همانند شمشیری، نیزه و تیروکمان تعلیم می‌دیدند. هارَنگ همچنین در شکلی از مبارزه بدون سلاح که به اسم سوباک (Subak) خوانده می‌شد نیز تعلیم می‌دید. سوباک شکل اولیه‌ای از سیستم مبارزه با پا بود که در آن از دست خیلی کم استفاده می‌شد. گروه هارَنگ از سوباک استفاده کردند و چیزهای جدیدی به آن اضافه کرده و قدرت بیشتری به آن دادند. به دلیل وجود داشتن کد اخلاقی و توانایی‌های بالای مبارزه‌ای، هارَنگ تبدیل به "هارَنگ دو" شد که به معنی " روش گل مردانگی" است. گروه هارنگ دو، به دلیل شجاعت و توانایی‌های رزمی خود به سرعت شناخته شدند و تحت ‌یک رهبری مناسب، توانستند دو امپراتوری گوگوریو و باکجه را شکست داده و شبه‌جزیره کره را تبدیل به یک کشور یکپارچه با نام کوریو کنند.

سلسله کوریو، دوران پیشرفت و توسعه هنرهای رزمی بود. در این دوره، مبارزه بدون سلاح بیش‌ترین محبوبیت خود را به دست آورد. همچنین به دلیل تکنیک‌های جدید و نظم و انضباط ذهنی که به سوباک اضافه شد، اسم آن به سوباک جی (SooBakGi  ) تغییر کرد. سوباک جی تبدیل به یک ورزش محبوب هم در ارتش و هم بین مردم، شد. هنرهای رزمی در حال شکوفایی بودند و سبک‌های جدید شروع به ظاهر شدن کردند. یکی از این سبک‌ها تکوان (Tae Kyon) بود. تکوان دارای تکنیک‌های بسیار جدید ضربات پا بود و بیشتر به عنوان یک ورزش مبارزه‌ای تا یک روش ذهنی ایجاد شده بود. هر سال مسابقات سالیانه تکوان و سوباک جی توسط پادشاه برگزار می‌شد. به برندگان این مسابقات، مقام بالای درباری داده می‌شد و همچنین آن‌ها می‌توانستند به نیروی نظامی پادشاه، که یادگرفتن هنرهای رزمی برای آن‌ها واجب بود، تکنیک‌های  خود را یاد بدهند. به دلیل اینکه سربازان این هنرهای رزمی را یاد گرفته و تمرین می‌کردند، در زمان سفرهای خود در داخل امپراتوری، این هنرهای رزمی را گسترش می‌دادند.

در حین سلسله یی، کره تغییر زیادی کرده و دین رسمی آن از بودایی، به آیین کنفوسیوسی تبدیل شد. این تبدیل، باعث تأثیر چین بر روی دولت و مردم آن زمان کره شد. رهبران نظامی آرام‌آرام شروع به از دست دادن قدرت خود کردند. یادگیری هنرهای رزمی، و سلاح‌ها، برای همه افراد به جز افراد نظامی ممنوع شد. هارَنگ دو، که ریشه در تعلیمات بودایی داشت، در نهایت اهمیت خود را در میان افراد جوان از دست داد. هنرهای رزمی سقوط بزرگ خود را تجربه می‌کرد. با این حال پادشاه جونگ جو (Jong Jo) با درخواست خود برای نوشتن کتاب راهنمای هنرهای رزمی که شامل سلاح‌ها، تکوان و سوباک جی می‌شد، کمک زیادی به باقی ماندن هنرهای رزمی کرد . این کتاب راهنما که توسط لی دوک مو (Lee Duk Mu) نوشته شده بود، دارای بخش‌های دقیقی در مورد روش‌های مبارزه بدون سلاح بود، در نتیجه تکنیک‌های این هنرهای مبارزه‌ای را به صورت نوشته حفظ کرد. با این حال، به دلیل افت قدرت نظامی ، سلسله یی، به دلیل تصاحب کره توسط ژاپن در دوم آگوست سال 1910 به پایان رسید.   

در این دوره که ژاپن کنترل تأثیر زیادی بر روی کره داشت، چیزهای زیادی تغییر کرد. همه ورزش‌های رقابتی و هنرهای رزمی غیرقانونی شد. تنها ارتش که در آن زمان تحت کنترل ژاپن بود، می‌توانست هنرهای رزمی را تمرین کند. سوباک جی  به صورت مخفیانه تمرین می‌شد و بزودی اسم آن مجدداً به سوباک دو تغییر کرد. هنرهای رزمی ژاپن در آن دوره وارد کره شدند. مردم کره با علاقه زیاد آن‌ها را پذیرفتند. به دلیل توافق‌نامه‌های صلحی که بین ژاپن و کره همانند امضا شد ، برنامه تحصیلی، و همچنین هنرهای رزمی ژاپنی کندو، جودو، کاراته، و آیکیدو در تمام مدارس کره تعلیم داده می‌شد. هنرهای رزمی، مجدداً زمانی که هر دو کشور  ژاپن و کره ، شروع به مبادله تکنیک‌ها و سبک‌های مبارزاتی کردن، یک بار دیگر رشد و رونق زیادی را تجربه کرد. در 15 آگوست سال 1945، کره از ژاپن جدا شد و هنرهای رزمی کره مجدداً توانست به صورت مستقل پیشرفت کند.

پنج آکادمی علوم و هنرهای رزمی که به اسم کوان (Kwan) شناخته می‌شدند، داخل کره وجود داشت. اسم آن‌ها مودوک کوان، جیدو کوان، چانگ مو کوان، چونگ دو کوان، و سونگ مو کوان بود . در این مدارس سبک‌های مختلفی همانند کونگ سودو، سوباک دو، تکوان، تانگ سودو، و کوان بئاب وجود داشت . روش تعلیمات و استفاده از تکنیک‌های مختلف ، در هر مدرسه به نسبت مدرسه‌ی دیگر تفاوت داشت و در سال 1946، تلاشی برای یکپارچه‌سازی دوجان (Dojang) ها ( سالن‌های تمرین)، و استانداردسازی روش‌های تعلیم انجام شد، با اینحال، هیچ‌کدام از رهبران مدارس نتوانستند دیگری را قانع کنند.

 

در سال 1955، هیئتی از تعلیم‌دهندگان، تاریخ‌شناسان، و اعضای شناخته‌شده جامعه ورزشی، در جلسه‌ای باهم شرکت کردند تا بتوانند تمام مدارس را باهم همراه کرده و نامی برای این هنر که‌ امید به یکپارچه شدن آن می‌رفت، انتخاب  کنند. در ماه آوریل سال 1955، یک اسم جدید توسط هیئت پیشنهاد شد که تکواندو نام داشت.

 

در سال 1962، انجمن ورزش‌های آماتور کره، اتحادیه تکواندوی کره، که بعدها انجمن تکواندوی کره نام گرفت را به رسمیت شناخت.

 

در 28 می سال 1973، فدراسیون جهانی کره رسماً تأسیس شد.

 

در حال حاضر تکواندو همانند همیشه جذاب است. تکواندو تحت نظر فدراسیون جهانی تکواندو، تبدیل به یک هنر و ورزش بین‌المللی شده است که در بیش از 190 کشور سراسر جهان تمرین می‌شود.

تکواندو بر روی ضربات لگد بلند و تکنیک‌های سریع دست تکیه دارد که این حرکات، آن را از دیگر هنرهای رزمی محبوب و ورزش‌های رزمی، همانند کاراته متمایز می‌سازد. با این حال، فدراسیون تکواندو جهانی ( WTF ) معتقد است که به دلیل اینکه پا، طولانی‌ترین و قوی‌ترین اندام یک رزمی‌کار است، به همین دلیل ضربات پا بیش‌ترین پتانسیل برای اجرای حملات قدرتمند را با حداقل احتمال اقدامات تلافی‌جویانه در اختیار ورزش‌کار قرار می‌دهد.

 

تکواندو به عنوان یک هنر رزمی، بین همه مردم از هر دو جنس و سنین مختلف محبوب است. از لحاظ بدنی، تکواندو باعث افزایش قدرت، سرعت، تعادل، انعطاف‌پذیری، و استقامت می‌شود. یک مثال برای اتحاد جسم و روح در تکواندو، شکستن تخته‌های چوبی، آجر و یا کاشی است، که هم به تسلط فیزیکی بر تکنیک،‌ و هم به تمرکز ذهنی برای جمع کردن قدرت فرد نیاز دارد.

 

یک دانش‌آموز تکواندو معمولاً یک لباس به رنگ سفید و یا سیاه با نام دوبوک (도복) به همراه یک کمربند می‌پوشد. حداقل سه سبک اصلی در دوبوک وجود دارد، که مشهودترین تفاوت آن‌ها در شکل ژاکت است: 1- ژاکت متقاطع جلویی که شبیه لباس‌های سنتی آسیایی است؛ 2- ژاکت یقه 7 که متقاطع نیست) معمولاً توسط افراد WTF پوشیده می‌شود)، و ژاکتی که از جلو به صورت عمودی بسته می‌شود (متقاطع نیست) که معمولاً توسط افرادITF  استفاده می‌شود. رنگ کمربند، رتبه دانش‌آموز را نشان می‌دهد. به طور کلی، هر چه رنگ تیره‌تر باشد، رتبه بالاتر است. مدرسه و یا مکانی که در آن آموزش داده می‌شود، دوجانگ (도장) نامیده می‌شود. استاد بزرگ دوجانگ ، گوان-جانگ-نیم  (관장님)، استاد دوجانگ، سا-بوم-نیم (사범님) ، فرد تمرین دهنده، گیو-سا-نیم (교사님) و تعلیم‌دهنده کمکی، جو-گیو-نیم (조교님) نامیده می‌شود.

تکواندو به طور سنتی به صورت پا برهنه انجام می‌شود، ولی کفش‌های تمرینی ویژه‌ای هم وجود دارد که می‌توانید آن‌ها را بپوشید.

 

با وجود اینکه تقریباً همه مدارس تکواندو باهم فرق دارند، یک فرد دانش‌آموز معمولاً در این تمرینات شرکت می‌کند:

 

1. یادگیری تکنیک‌ها و برنامه‌های آموزشی تکواندو

 

2. تمرینات هوازی و بی‌هوازی که شامل تمرینات کششی نیز می‌شود

 

3. الگوها و یا فرم‌ها

 

4. مبارزه  (که ممکن است شامل مبارزه‌های هفت، سه، دو، و یک‌قدمی، مبارزه‌های آزاد و … شود  )

 

5. تمرینات شل کردن عضلات و مدیتیشن و همچنین تمرینات کنترل تنفس

 

6. تکنیک‌های به زمین افتادن و پرت کردن

 

7. تمرکز بر روی نظم و انضباط ذهنی و روحی، عدالت، احترام و اعتمادبه‌نفس

 

8. شکستن، که شامل استفاده از تکنیک ها برای شکستن تخته‌ها برای آزمایش، تمرین، و نمایش هنرهای رزمی می‌باشد. ممکن است به جای تخته، از آجر، قطعات یخ و مواد دیگر استفاده شود .

 

 

فدراسیون تکواندوی جهانی در سال 1973 با داشتن ریشه‌هایی در انجمن تکواندوی کره پایه‌ریزی شد. دوجانگ مرکزی انجمن تکواندوی کره، در سال 1972 در کره جنوبی ایجاد شد و پس از چند ماه، نام آن به کوکی وون (Kukkiwon) تغییر کرد . سال بعد، فدراسیون تکواندوی جهانی تشکیل شد . کمیته بین‌المللی المپیک، مبارزات تکواندو و فدراسیون تکواندوی جهانی را در سال 1980 به رسمیت شناخت.

 

با اینکه عبارت‌های WTF و Kukkiwon معمولاً به اشتباه به جای هم استفاده می‌شوند، کوکی وون یک سازمان کاملاً مجزا است که کار تعلیم و دادن گواهی به تعلیم‌دهندگان را انجام داده و گواهی‌نامه‌های رسمی دان و پوم را در سراسر جهان صادر  می‌کند.

فدراسیون تکواندوی بین‌المللی در سال 1966 توسط چوی هونگ هی (최홍희) به عنوان یک زیرگروه انجمن تکواندوی کره تشکیل شد. پس از مرگ چوی هونگ هی در سال 2002، فدراسیون تکواندوی بین‌المللی به سه شاخه تقسیم شد.

معمولاً رده‌های تکواندو به بخش‌های دانش‌آموز، و مربی تقسیم می‌شوند. بخش دانش‌آموز، معمولاً از ده رده تشکیل شده است که توسط کلمه کره‌ای گوب (급 = رده)، مشخص می‌شود. رده‌ها، معمولاً به وسیله کمربندهای با رنگ‌های متفاوت طبقه‌بندی می‌شوند. دانش‌آموزان از رده دهم که معمولاً به وسیله یک کمربند سفید مشخص می‌شوند کار خود را شروع کرده و به سمت رده‌ی اول که معمولاً با یک کمربند قرمز با یک خط سیاه و یا سفید مشخصی می‌شود، حرکت می‌کنند.

بخش مربی، معمولاً از نه رده تشکیل شده است که به هر کدام از این رده‌ها، یک دان و یا کمربند مشکی گفته می‌شود (مثلاً دان سوم و یا کمربند مشکی رده سه). رده کمربند معمولاً به وسیله خطوط، اعداد، و یا روش‌های دیگر بر روی آن نشان داده می‌شود، ولی بعضی مواقع برای همه رده‌ها از کمربند مشکی ساده استفاده می‌شود.

 

برای پیشرفت از یک رده به رده دیگر، دانش‌آموزان معمولاً تست‌های ترفیعی، که در آن‌ها، توانایی خود را در جنبه‌های مختلف هنرهای رزمی در جلوی اساتید و یا گروه داوری نشان می‌دهند، را پشت سر می‌گذرانند. این تست‌ها معمولاً در مدارس مختلف باهم متفاوت بود و ممکن است شامل اجرای الگوها، که در آن ورزشکار باید تکنیک‌های مختلف را به صورت پیاپی ایجاد کند، و یا شکستن تخته‌ها که نشان‌دهنده توانایی دانش‌آموز برای استفاده از تکنیک‌ها باقدرت و دقت بالا است، بشود. البته روش‌های دیگری نیز برای مشخص کردن آمادگی دانش‌آموز برای پیشرفت به رده‌بالاتر وجود دارد که می‌تواند شامل تمرینات مبارزه و دفاع شخصی برای نشان دادن استفاده عملی و تکنیک‌های کنترلی، تست های آمادگی بدنی که شامل دراز و نشست و شنا می‌شود، و جواب دادن به سؤالاتی در مورد مفاهیم، شناسایی کلمات و شناسایی تاریخچه ورزش است، باشد. برای دان‌های بالاتر، ممکن است امتحانات کتبی در کنار تست‌های عملی از فرد گرفته شود.

 

ترفیع از یک گوب به گوب دیگر، در بسیاری از مدارس به سرعت انجام می‌شود، برای اینکه بیشتر مدارس اجازه می‌دهند که هر دو، سه و یا چهار ماه گوب افزایش پیدا کند. در مسیر رسیدن به دان اول، دانش‌آموزان از تکنیک‌های بسیار ساده شروع کرده و با رفتن به گوب بالاتر، تکنیک‌های پیچیده‌تر یاد می‌گیرند.

ا این حال، پیشرفت از یک دان به دان بالاتر ممکن است چندین سال به طول بینجامد. به عنوان یک قانون کلی، رده‌های کمربند مشکی تا زمانی که تعداد سال برابر با رده کمربند از گرفتن آن نگذشته باشد امکان افزایش ندارد. این یعنی فردی که به طور مثال، تازه کمربند مشکی دان سه دریافت کرده است، تا سه سال امکان امتحان مجدد برای گرفتن دان بالاتر را ندارد.

 

در فدراسیون بین‌المللی تکواندو، مربیانی که دان یک تا سه دارند با نام بوسابوم (کمک‌مربی)، آن‌هایی که دان چهار تا شش دارند با نام سابوم (مربی)، آن‌هایی که دان هفت و هشت دارند با نام ساهیون (استاد) و آن‌هایی که دان نه دارند با نام ساسونگ (استاد بزرگ) خطاب می‌شوند. البته این نام‌گذاری ممکن است در سازمان‌های دیگر تکواندو استفاده نشود.

مسابقات تکواندو معمولاً شامل مبارزه، شکستن، فرم‌ها و دفاع شخصی می‌باشد. با این وجود، در مسابقات تکواندوی المپیک، تنها مبارزه انجام می‌شود.

دو نوع از مسابقات مبارزه‌ای انجام می‌شود: مبارزه نقطه‌ای  که در آن، تمام ضربات  سبک بوده و زمانی که یک ضربه وارد شد، ساعت متوقف می‌شود و مبارزات المپیک که در آن ضربات باقدرت کامل بوده و زمانی که امتیاز ثبت شد، ساعت متوقف نمی‌شود.

 

تحت قوانین المپیک، مسابقات بین دو مبارز در یک زمین 8 مترمربعی انجام می‌شود. فردی که امتیاز بیشتری را کسب کرده و یا توانسته است حریف را ناک اوت کند برنده مسابقه است. هر مسابقه از سه راند تشکیل‌شده و بین هر دو راند، یک دقیقه زمان استراحت وجود دارد. این دو دسته‌بندی برای سن وجود دارد که بین 14 تا 17 سال، و 18 سال به بالا است. بستگی به نوع رقابت و باشگاه، مبارزین ممکن است محافظ مشت، محافظ پا، کلاه‌خود و محافظ دهان استفاده کنند.

ضربات دقیق و قوی که به منطقه‌های از پیش تعیین‌شده اصابت کند، امتیاز در پی دارد. تنها تکنیک‌هایی که مجاز هستند تکنیک‌های پا و مشت می‌باشند.

 

از سال 2009 به بعد، لگد و یا مشتی که با هوگوی (قسمت محافظی که مبارزین به تن می‌کنند) حریف تماس حاصل کند امتیاز در پی دارد. درصورتی‌که این لگد، با تکنیکی باشد که شامل چرخش بوده و پشت فرد حمله‌کننده به طور کامل به سمت فرد حریف قرار بگیرد، یک امتیاز اضافی نیز داده می‌شود. ضربه به سر سه امتیاز دارد. از ماه اکتبر سال 2010، هر ضربه به سری که شامل تکنیک چرخشی به شرح فوق باشد، یک امتیاز اضافی نیز خواهد داشت. مشت به قسمت سر مجاز نیست. از ماه مارس سال 2010، هیچ امتیاز اضافی برای به زمین انداختن حریف داده نمی‌شود.

داوران در صورتی که هر نوع حرکت غیرمجاز از مبارزین ببینند، می‌توانند به آن‌ها اخطار بدهند. این حرکات غیرمجاز ممکن است شامل ضربه زدن به قسمت‌های غیرمجاز (همانند گردن و یا پا) باشد. اخطارها شامل اخطار کیونگ-گو (هشدار) و یا گام-جیوم (اخطار کاهشی) باشد. دو اخطار هشداری، یک امتیاز برای حریف در پی دارد.

در پایان راند سوم، حریفی که بیشتری امتیاز را دارد برنده می‌شود. در صورت برابر بودن امتیازات، یک دور چهارم با قانون امتیاز طلایی انجام می‌شود و فردی اولین امتیاز را کسب کند برنده است. در صورتی که هیچ یک از طرفین امتیازی کسب نکردند، برنده به وسیله رأی داوران مشخص می‌شود.

 

از سال 2009 به بعد، هر مبارزی که در پایان راند دوم، و یا در هر زمانی از راند سوم، به امتیاز 12 برسد، برنده اعلام می‌شود.